Spring naar inhoud

Endocarditis

Verwekker/klinisch beeld

Endocarditis

Algemene informatie

Bij infectieuze endocarditis wordt onderscheid gemaakt tussen een acuut en een subacuut beloop (endocarditis lenta) en een natieve hartklep en een kunstklep.

Een acute endocarditis betreft meestal een infectie met S aureus op een natieve klep en verloopt doorgaans fulminant met metastatische haarden.

De oorzaak van een subacute endocarditis van een natieve klep is meestal een vergroenende streptokok. Het beloop is indolent en metastatische abcessen zijn zeldzaam.

De gebruikelijke verwekkers van een kunstklependocarditis zijn afhankelijk van de tijd verstreken na de klepimplantatie. Verwekkers van een vroege infectie, 2-3 maanden na implantatie, zijn vooral coagulase-negatieve stafylokokken. Verwekkers van een late infectie, dus > 3 maanden na implantatie, zijn hetzelfde als bij een endocarditis van een natieve klep.

Zie voor meer informatie de SWAB richtlijn endocarditis.

Diagnostiek

  • Bloedkweek: minimaal 3 (!) sets / 24 uur afnemen, idealiter via verschillende venapuncties (om contaminatie te voorkomen). Bij een endocarditis lenta is er vaak sprake van een laaggradige bacteriemie en bepaalt het volume ingezet bloed de kans dat een verwekker gevonden wordt.  Eventueel de volgende dag weer 3 sets afnemen.

    Bij een ernstig zieke patiënt 3 sets achter elkaar afnemen (via verschillende venapuncties om contaminatie te voorkomen!) en direct daarna met antibiotica starten.
  • Serologie: indicatie bij kweek-negatieve endocarditis. De vier meest voorkomende verwekkers zitten in het serologiepakket endocarditis (kweek negatief): Bartonella henselae, Chlamydia, Mycoplasma pneumoniae  en Q-koorts. Daarnaast zeldzaam: Brucella, Legionella.
  • Kweek: op hartklep of obductiemateriaal.
  • PCR: op EDTA-bloed. In zeldzame gevallen kan endocarditis veroorzaakt worden door Tropheryma whipplei.
  • PCR: op hartklep of obductiemateriaal. Zonodig in overleg met arts-microbioloog.

NB Vermeld bij bloedkweek op de aanvraag de indicatie zodat de bloedkweken in een langer kweekprotocol gezet kunnen worden.

Bloedkweek
afnamemateriaal bloedkweekflesjes (minimaal 3 sets!)
bewaarconditie na afname kamertemperatuur
inzetfrequentie dagelijks
duur onderzoek 14 dagen
opmerking indicatie endocarditis op aanvraag vermelden zodat de bloedkweken in een langer kweekprotocol gezet kunnen worden
Serologie
afnamemateriaal stolbloed
bewaarconditie na afname koelkast (2-8 ºC)
inzetfrequentie ma/di/wo/do/vr
duur onderzoek afhankelijk van vraagstelling
Kweek
afnamemateriaal hartklep, weefsel obductie
bewaarconditie na afname koelkast (2-8 ºC)
inzetfrequentie dagelijks
duur onderzoek 14 dagen
PCR
afnamemateriaal hartklep, weefsel obductie, EDTA-bloed
bewaarconditie na afname koelkast (2-8 ºC)
inzetfrequentie afhankelijk van vraagstelling
duur onderzoek afhankelijk van vraagstelling