Endocarditis
Verwekker/klinisch beeld
Endocarditis
Algemene informatie
Bij infectieuze endocarditis wordt onderscheid gemaakt tussen een acuut en een subacuut beloop (endocarditis lenta) en een natieve hartklep en een kunstklep.
Een acute endocarditis betreft meestal een infectie met S aureus op een natieve klep en verloopt doorgaans fulminant met metastatische haarden.
De oorzaak van een subacute endocarditis van een natieve klep is meestal een vergroenende streptokok. Het beloop is indolent en metastatische abcessen zijn zeldzaam.
De gebruikelijke verwekkers van een kunstklependocarditis zijn afhankelijk van de tijd verstreken na de klepimplantatie. Verwekkers van een vroege infectie, 2-3 maanden na implantatie, zijn vooral coagulase-negatieve stafylokokken. Verwekkers van een late infectie, dus > 3 maanden na implantatie, zijn hetzelfde als bij een endocarditis van een natieve klep.
Zie voor meer informatie de SWAB richtlijn endocarditis.
Diagnostiek
- Bloedkweek: minimaal 3 (!) sets / 24 uur afnemen, idealiter via verschillende venapuncties (om contaminatie te voorkomen). Bij een endocarditis lenta is er vaak sprake van een laaggradige bacteriemie en bepaalt het volume ingezet bloed de kans dat een verwekker gevonden wordt. Eventueel de volgende dag weer 3 sets afnemen.
Bij een ernstig zieke patiënt 3 sets achter elkaar afnemen (via verschillende venapuncties om contaminatie te voorkomen!) en direct daarna met antibiotica starten.
- Serologie: indicatie bij kweek-negatieve endocarditis. De vier meest voorkomende verwekkers zitten in het serologiepakket endocarditis (kweek negatief): Bartonella henselae, Chlamydia, Mycoplasma pneumoniae en Q-koorts. Daarnaast zeldzaam: Brucella, Legionella.
- Kweek: op hartklep of obductiemateriaal.
- PCR: op EDTA-bloed. In zeldzame gevallen kan endocarditis veroorzaakt worden door Tropheryma whipplei.
- PCR: op hartklep of obductiemateriaal. Zonodig in overleg met arts-microbioloog.
NB Vermeld bij bloedkweek op de aanvraag de indicatie zodat de bloedkweken in een langer kweekprotocol gezet kunnen worden.
| afnamemateriaal | bloedkweekflesjes (minimaal 3 sets!) |
| bewaarconditie na afname | kamertemperatuur |
| inzetfrequentie | dagelijks |
| duur onderzoek | 14 dagen |
| opmerking | indicatie endocarditis op aanvraag vermelden zodat de bloedkweken in een langer kweekprotocol gezet kunnen worden |
| afnamemateriaal | stolbloed |
| bewaarconditie na afname | koelkast (2-8 ºC) |
| inzetfrequentie | ma/di/wo/do/vr |
| duur onderzoek | afhankelijk van vraagstelling |
| afnamemateriaal | hartklep, weefsel obductie |
| bewaarconditie na afname | koelkast (2-8 ºC) |
| inzetfrequentie | dagelijks |
| duur onderzoek | 14 dagen |
| afnamemateriaal | hartklep, weefsel obductie, EDTA-bloed |
| bewaarconditie na afname | koelkast (2-8 ºC) |
| inzetfrequentie | afhankelijk van vraagstelling |
| duur onderzoek | afhankelijk van vraagstelling |