Spring naar inhoud

Mazelen

Verwekker/klinisch beeld

Mazelen

Algemene informatie

Mazelen of rubeola wordt veroorzaakt door het mazelenvirus (morbillivirus), een RNA virus uit de familie Paramyxoviridae. Het virus wordt aerogeen verspreid, via hoesten en niezen, en na een incubatieperiode van gemiddeld 10 dagen ontstaat een prodromale fase met een griepachtig beeld en een conjunctivitis. Na 3-7 dagen ontstaan typische kleine witte vlekjes op het mondslijmvlies, de Koplikse vlekken en kort daarna ontstaat een gegeneraliseerd grofvlekkig exantheem achter de oren dat zich via het gelaat naar nek, romp en extremiteiten uitbreidt. Deze exanthemateuze fase duurt ca. 7-10 dagen.

Men is besmettelijk vanaf 4 dagen vóór tot 4 dagen na het begin van het exantheem.

Meest voorkomende complicaties zijn otitis media en lage luchtweginfecties door het virus zelf of door bacteriële superinfecties.  Soms ontstaat een vorm van encefalitis. De meest ernstige variant is SSPE, subacute scleroserende panencefalitis. Deze progressieve fatale hersenontsteking manifesteert zich meestal pas een aantal jaren na de infectie.

Zie voor meer informatie de LCI-richtlijn Mazelen

Mazelen is een meldingsplichtige ziekte (groep B2).

Diagnostiek

  • Serologie: altijd gepaarde bepaling met 2 weken tussen het 1e en 2e monster. De sensitiviteit van de IgM bepaling is afhankelijk van het moment van afnemen. Indien het monster >= 4 dagen na het ontstaan van het exantheem is afgenomen is de sensitiviteit > 90%. Bij een exantheem < 3 dagen wordt een PCR aangeraden. Fout-positieve uitslagen kunnen ontstaan door de aanwezigheid van reumafactor.
  • PCR: de sensitiviteit van de PCR is hoger dan de serologie in de eerste paar dagen na het ontstaan van het exantheem. Naar mate het exantheem langer bestaat neemt de sensitiviteit af tot 50% na 2 weken.
Serologie
afnamemateriaal stolbloed
bewaarconditie na afname koelkast (2-8 ºC)
inzetfrequentie ma/di/wo/do/vr
duur onderzoek 1 dag
PCR mazelen
afnamemateriaal uitstrijk keel, speeksel, EDTA bloed, urine
bewaarconditie na afname koelkast (2-8 ºC)
inzetfrequentie extern laboratorium
duur onderzoek 5 dagen