Neisseria gonorrhoeae
Gonokok, gonorroe
Verwekker/klinisch beeld
Neisseria gonorrhoeae, gonokok
Algemene informatie
Gonorroe wordt via direct slijmvliescontact overgedragen of van moeder op kind tijdens de bevalling. De incubatieperiode kan variëren van 2 dagen tot 3 weken met een gemiddelde van 8 dagen. Bij mannen staat een urethritis met pussige urethrale afscheiding op de voorgrond. Faryngeale en anorectale infecties verlopen meestal asymptomatisch. Bij vrouwen verloopt het merendeel van de infecties asymptomatisch alhoewel ca. 50% wel een toegenomen of veranderde afscheiding heeft. Complicaties zijn PID, bartholinitis en perihepatitis (Fitz Hugh Curtis syndroom).
Bij zowel mannen als vrouwen kan o.a. septische artritis optreden na hematogene disseminatie.
Zie voor meer informatie de LCI-richtlijn gonorroe en SOAAIDS.nl
Diagnostiek
- PCR C trachomatis/ N gonorrhoeae: de PCR is veel gevoeliger dan de kweek en leidend voor diagnose. Kweek wordt pas ingezet bij positieve PCR met het oog op surveillance van resistentie. Alleen een klein deel van de monsters is nog positief in de kweek.
- Controle na behandeling: niet nodig indien behandeld met ceftriaxon IM. Tot 3 weken na een geslaagde behandeling kan de PCR nog (zwak) positief zijn. Controleer daarom niet te vroeg.
- Specifieke kweek op N. gonorrhoeae: zinvol bij verdenking op resistentie. De kans op positieve kweek wordt vergroot door deze zo snel mogelijk na afname in te zetten. Neem deze dus liefst pas af vlak voordat transport naar het lab plaatsvindt. NB vermeld duidelijk op de aanvraag dat kweek en resistentie van N. gonorrhoeae nodig is.
| afnamemateriaal | urine (1ste stroom), uitstrijk urethra, uitstrijk cervix, uitstrijk vagina, rectum, anus, orofarynx, conjunctiva |
| bewaarconditie na afname | koelkast (2-8 ºC) |
| inzetfrequentie | ma/di/wo/do/vr |
| duur onderzoek | 1 dag |
| opmerking | Eerste strooms urine 1ste keus bij mannen, cervix- of vaginale uitstrijk 1ste keus bij vrouwen |
| afnamemateriaal | uitstrijk urethra, uitstrijk cervix, uitstrijk vagina, rectum, anus, orofarynx, conjunctiva |
| bewaarconditie na afname | koelkast (2-8 ºC) |
| inzetfrequentie | ma/di/wo/do/vr/za/zo |
| duur onderzoek | 3 dagen |
| opmerking | Urine is ongeschikt materiaal voor N gonorrhoeae kweek |