CerUM: verbeterde samenwerking verkort patiëntreis Acute Leukemie

‘Het is alweer bijna 9 jaar geleden, maar ik weet het nog als de dag van gisteren,’ herinnert Inge zich. ‘Ik had al een tijdje last van oorsuizen, hoge bloeddruk en vermoeidheid. Toen mijn tandvlees opeens zeer pijnlijk werd, ging ik toch maar eens naar de huisarts. Hij liet direct een volledig bloedbeeld prikken bij Certe. Twee dagen later stond hij op de stoep: het vermoeden was een voorstadium van leukemie. Ik moest direct naar het UMCG, waar ik de hele middag op de SEH heb zitten wachten op de uiteindelijke diagnose. Die kwam om 17.30 uur. Het was AML: Acute Myeloïde Leukemie.’

Elk jaar melden zich in het UMCG zo’n 100 tot 120 patiënten met een vorm van leukemie. Dat zijn er 2 à 3 per week. De verschillende vormen van leukemie, vragen ook om een verschillende behandeling. In de ernstigste gevallen moet direct met de behandeling gestart worden en kan elk half uur dat de diagnose eerder vastgesteld worden de kans op overleven bepalen. ‘Als we er niet op tijd bij zijn, kan iemand al in de eerste nacht na opname overlijden,’ aldus André.

‘Op het lab van Certe zagen we direct dat er iets mis was met Inges bloed,’ vertelt Albert. ‘Er zaten veel te veel blasten in. Dat zijn onrijpe cellen die niet thuishoren in het bloed en vaak een teken zijn van leukemie. Op zo’n moment schakelen we direct het UMCG in.’ André vervolgt: ‘En dan nemen wij het stokje over. Dankzij de digitale uitwisseling van laboratoriumuitslagen van Certe krijgen we direct een indruk van de ernst van de situatie, dat levert al tijdswinst op.’ De apparatuur van Certe is identiek aan die van het UMCG, en Certe en UMCG hebben de analysemethoden en referentiewaarden volledig op elkaar afgestemd. De preparaten en het restmateriaal van het bloed worden per (spoed) taxi vanuit Certe naar het UMCG opgestuurd. ‘Voor het uitvoeren van aanvullend onderzoek hoeven we hierdoor niet te wachten op het arriveren van de patiënt in het UMCG en hoeven we niet nogmaals bloed af te nemen. Soms hebben we al een diagnose gesteld voordat de patiënt in het UMCG is gearriveerd,’ vertelt André.

Moest Inge destijds nog een aantal uren op de SEH van het UMCG wachten op de diagnose, inmiddels behoort dat lange wachten gelukkig tot het verleden. In 2017 zijn het UMCG en Certe actief aan de slag gegaan met het CerUM project. Albert: ‘We werkten natuurlijk al langer samen, maar door de intensivering hebben we de samenwerking op een nog hoger niveau gebracht.’ De betrokkenheid van de klinisch chemici en analisten binnen Certe om direct actie te ondernemen en met de juiste collega’s binnen het UMCG te overleggen, is hierbij van essentieel belang gebleken. Door slimmer en doelmatiger inzet van analisten en analysemethoden zoals flowcytometrie (deels in Certe en deels in het UMCG), is het sindsdien mogelijk om nog sneller de diagnose van leukemie te stellen.

Nadat bij Inge de diagnose acute leukemie gesteld was, moest een beenmergpunctie uitwijzen om welke vorm van leukemie het ging. ‘Het bleek bij mij dus AML te zijn. Ik moest direct worden opgenomen en de chemotherapie moest zo snel mogelijk starten, want ik had al 85% blasten in mijn bloed. Ik moest rekenen op een behandeltraject van vier maanden. Daarin zou ik drie intensieve chemokuren en afsluitend een stamceltransplantatie krijgen.’ Tot haar verbazing kreeg ze haar stamcellen van een niet-verwante donor met zelfs een heel andere bloedgroep dan de hare. André legt uit: ‘Om een geschikte donor te vinden, is niet de overeenkomst in bloedgroep van belang, maar de zogenaamde HLA-typering van de bloedcellen. Die moet op 10 punten overeenkomen met die van de donor, om een zo groot mogelijke kans te hebben dat de transplantatie slaagt.’

Tijdens haar behandeling werd er bij Inge elke ochtend bloed geprikt. De uitslagen rolden in de vorm van voor Inge onbegrijpelijke cijferreeksen uit de computer. ‘Sommige patiënten hielden hun bloedwaarden angstvallig bij. Ik vroeg alleen maar aan de artsen: 'Zijn jullie tevreden?' want die waarden zeiden mij weinig. Ik had er het volste vertrouwen in dat ze achter de schermen wisten wat ze deden.’ Inmiddels is Inge alweer negen jaar verder. En alhoewel ze nog dagelijks hinder ondervindt van restverschijnselen van chemo en bestraling, is ze hartstikke dankbaar dat ze leeft. Ze gaat nog geregeld voor controle naar het UMCG. ‘Leuk om nu dankzij dit interview te weten hoe het er achter de schermen op het lab aan toegaat!’

Aan de hand van het verhaal van Inge wordt duidelijk hoe belangrijk de samenwerking tussen UMCG en Certe is. ‘Zo krijgen mensen met kanker snel, doelmatig én op de juiste plek de juiste zorg’, aldus Albert. ‘Ook dubbeldiagnostiek en daarmee extra belasting van patiënten kunnen we door onze goede samenwerking voorkomen.’ André vult aan: ‘Daarnaast kunnen we zo de kosten beter beheersbaar maken - een wederzijdse maatschappelijke opdracht waar we allebei invulling aan willen geven. Samen realiseren we continuïteit en duurzaamheid van laboratoriumdiagnostiek en ketenzorg voor ziekte en gezondheid in Noord-Nederland.’

Na afloop van het interview praten Albert en André nog even na over Inges behandeling, de rol van het lab daarin met uiteindelijk als resultaat: Inges genezing. Ze zijn het er beiden volledig over eens: ‘En daar doen we het voor!’ 

Geplaatst op: 2 november 2023